Zasada dotycząca ochrony stosunku pracy, wynikająca z szeregu przepisów kodeksu pracy, objawia się na wielu płaszczyznach. Jedną z nich jest możliwość przywrócenia do pracy pracownika szczególnie chronionego, któremu wypowiedziano umowę o pracę. W razie skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego taki pracownik może skierować wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez nakazanie pracodawcy jego dalszego zatrudniania, przy czym musi jedynie uprawdopodobnić interes prawny w zabezpieczeniu.

Obowiązek pracodawcy dalszego zatrudnienia pracownika

Obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania stanowi tymczasowy środek ochrony, mający na celu zabezpieczenie interesów pracownika na etapie trwającego postępowania sądowego.

Instytucja ta polega niejako na dalszym zatrudnieniu pracownika, tak jakby nie doszło do wypowiedzenia umowy o pracę. Powyższe oznacza, że w ten sposób umożliwia się kontynuację zatrudnienia pracownika, o czym przesądza bezpośrednio zwrot zawarty w przepisach, tj. „dalszego zatrudnienia”.

Inicjatywa udzielenia zabezpieczenia

Zabezpieczenie jest udzielane z inicjatywy strony. Uprawniony pracownik może złożyć ten wniosek na każdym etapie postępowania, aż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W jakim trybie udzielane jest zabezpieczenie?

W razie złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie zabezpieczenia, przepisy nakładają na sąd obowiązek udzielenia określonego sposobu zabezpieczenia w razie spełnienia ustawowych przesłanek. Czy w takim razie sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia? Jak najbardziej może – z uwagi na oczywistą bezzasadność roszczenia. Jednak na wstępnym etapie postępowania, sąd może nie dysponować dostatecznym materiałem dowodowym, aby uznać roszczenia za oczywiście bezzasadne.

Celem uzyskania zabezpieczenia należy uprawdopodobnić interes prawny, co oznacza, że pracownik musi uzasadnić swoje twierdzenia podniesione w pozwie. Nie chodzi przy tym o ich udowodnienie, ale uprawdopodobnienie – sąd musi powziąć przekonanie, że istnieje prawdopodobieństwo, że pracownik ma rację. Nie stosuje się przy tym do takiego uprawdopodobnienia przepisów o postępowaniu dowodowym – jest to bardziej odformalizowany proces.

Udzielone zabezpieczenie w postaci nakazania zatrudnienia pracownika przez pracodawcę do prawomocnego zakończenia postępowania wymaga zachowania dotychczasowych warunków pracy i płacy, czyli takich samych jak przed zakończeniem stosunku pracy.

Uchylenie prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu

W sprawach z zakresu prawa pracy jedyną podstawą żądania uchylenia prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest zaistnienie przesłanek rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, a ciężar dowodu w tym zakresie obciąża pracodawcę. Podkreślić należy, że w wyjątkowych sytuacjach, sąd może odmówić zabezpieczenia, jak i też uchylić już prawomocne postanowienie w tym przedmiocie powołując się na ogólne klauzule prawa pracy, tj. zasady współżycia społecznego lub społeczno–gospodarcze przeznaczenie tego prawa. Powyższe wymaga oceny każdorazowego przypadku z powołaniem się na konkretne prawo podmiotowe, które zgodnie z oceną sądu zostało naruszone przez pracownika.

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie jest to porada prawna.

Stan prawny na dzień 01 sierpnia 2024 r.

Autor: Aplikant radcowski Aleksandra Tomczyk